Euskal
Herrrian artistaz jositako eskualdea dugu: idazleak, aktoreak, musikalariak...
Bertakoak diren musika tresna asko dauzkagu mota ezberdinekoak: airezkoak,
perkusiozkoak...
Airezkoak:
Txirula
Zortzi
zuloz osatutako zurezko musika tresna dugu; 7 aurreko aldetik eta 1 atzeko
aldetik. Soinu zorrotza du, hainbat doinu jotzeko erabiltzen dena; batik bat
doinu tradizionalak. Txistua (beste musika tresna bat) baino motzagoa da.
Txistua
Euskal
Herriko musika-tresnarik ezagunena eta zabalduena da. Artzain-giroko musika
tresna dugu (aintzinako doinuek eta kantak adierazten duten moduan). Isturitzen
aurkitu ziren hiru zuloko hezur bat, honen inguruko aurkikuntzarik zaharrena.
Lehen, zurez egiten zen, baina gaur egun plastikoz egiten da. Hiru zulo ditu,
bi aurreko aldean eta bat atzean.
Dultzaina
Dultzaina
gaitaren osagaiak ditu; mihi bikoitzeko pita metalezko tudel bati lotuta.
Azkenengo hau tutuan sartzen da eta honek bibrazio batzuk sortzen ditu, soinua
ateraz. Zortzi zulo ditu; 7 aurrealdean eta bat goiko atzeko aldean.
Alboka
Gure
eskualdean sortutako airezko tresna dugu, artzain giroko jatorria duena. Osagai
deigarriak ditu; kainaberazko bi hodi, egurrezko zati erdi zirkularrak, bi migi
eta behi adarra. Musika tresna hau jotzea oso zaila da, etengabe airea bota
behar duzulako (arnasa aldi berean hartuz eta botaz).
Argazkia leku honetatik hartu dugu
Trikitixa
Argazkia leku honetatik ateratakoa da.
Ttun-ttuna edo danburria
Argazkia leku honetatik aterata dago
Txalaparta
Trikitixa
Euskal Herriko soinu tresnarik berriena da. Haize musika tresna da “infernuko
hauspoa” izena ere badu. Akordeoi baten antzekoa da baina askoz txikiagoa. XIX.
mendearen bukaeran gure herrian indarrez sartzen da eta beste tresna
musikalekin batera baserri zein kaletar munduan zabaldu zen.
Perkusiozkoak:
Panderoa
Lagungarria ez bada ere, panderoaren erritmoa kanta eta dantza egiteko
erabiltzen da, bizkortasuna. Zaharrek diotenez, lehen panderoa trikitixarik
gabe jotzen zela eta dantzatzen eta kantuan ibiltzen zirela. Emakumezkoak ziren
musika tresna hau erabiltzen zutenak. Zurezko borobil bat da eta behiaren tripa
lehorrekin egiten da. Zirkuluaren barnean kriskitin batzuk ditu, soinu berezi
hori ateratzea eragiten diona.
Ttun-ttuna edo danburria
Perkusio
tresna da. Bakarrik zein beste musika tresna batzuekin erabili daiteke,
erritmoa eramateko. Gaur egun Nafarroako haranetan eta Pirinioetan erabiltzen
da, baina kalejiretan ohikoa da hau erabiltzea, baita euskal dantzetan ere.
Zurezko kaxa bat da eta soka batzuk ditu makil batekin jotzen dena.
Txalaparta
Antzinako
euskal musika tresna da. Bi makil laburrez jotzen dira bi oholez (2 metroko luzera
eta 5 zentimetro lodiera) osatutako tresna hau. Bi izan ohi dira txalaparta
jotzen dutenak: goitik behera, makilak bertikalki hartuak eta horizontalki
jarriak. Ohol hauek bi otzarren gainean jartzen dira erresonantzia izateko, eta
bi hauen artean lastoa jartzen da. Garai batean komunikatzeko erabiltzen zen,
gaur egun aldiz, musika tresna gisa.
Danbolina
Txistua laguntzeko
erabiltzen danborra da. Danbor hau txikia eta itxia da, atzeko aldean bordoi
bakarra duelarik. Ezkerreko besoan eskegitzen da eta eskuinean dagoen makil
batekin jotzen da. Hau ziri izena du.
Atabala
Txistua
laguntzeko ere erabiltzen danborra da, baina hau zabalagoa eta bi makilekin
jotzen da. Erritmoa eramateko erabiltzen dira antzina antzinatik. Musika apainduagoa
eta aberatsagoa egiten dute, joko erritmikoekin eta erredoble konplexuekin.
No hay comentarios:
Publicar un comentario